Tarihin Akışını Değiştiren İki Saat: 1526 Mohaç Meydan Muharebesi
Osmanlı İmparatorluğu’nun "Muhteşem Yüzyılı"nda, Orta Avrupa’nın kapılarını ardına kadar açan ve askeri tarihçiler tarafından "en kısa sürede kazanılan en büyük imha savaşı" olarak nitelendirilen Mohaç Meydan Muharebesi, sadece bir savaş değil, bir çağın dönüm noktasıdır.
Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu ile Macar Kralı II. Lajos komutasındaki Macar ordusunu karşı karşıya getiren bu savaş, Macar Krallığı'nın sonunu getirirken Osmanlı hakimiyetini zirveye taşımıştır.
Savaşın Nedenleri: Diplomasi Bittiğinde
1520'li yıllarda Osmanlı İmparatorluğu batı yönlü genişleme siyaseti izliyordu. Belgrad'ın 1521 yılında fethi, Macaristan ile Osmanlı'yı doğrudan sınır komşusu yapmıştı. Savaşın temel nedenleri şunlardı:
Diplomatik Kriz: Macaristan'ın Osmanlı'ya ödemesi gereken vergileri ödememesi ve Osmanlı elçisini idam etmesi (veya tutuklaması).
İttifak Arayışları: Macaristan'ın, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu (Habsburglar) ile Osmanlı aleyhine ittifak kurması.
Kanuni'nin Hedefi: Sultan Süleyman'ın Avrupa içlerine ilerleyerek Batı'daki gücünü perçinlemek istemesi.
Tarafların Gücü ve Hazırlıklar
Mohaç Ovası'nda (bugünkü Macaristan sınırları içinde) karşılaşan iki ordunun yapısı birbirinden tamamen farklıydı.
Osmanlı Ordusu: Yaklaşık 60.000 - 80.000 kişilik disiplinli bir güçten oluşuyordu. Ordunun merkezinde Yeniçeriler ve o dönemin en ileri teknolojisi olan ateşli silahlar (toplar ve tüfekler) yer alıyordu. Kanuni Sultan Süleyman ve Sadrazam Pargalı İbrahim Paşa ordunun bizzat başındaydı.
Macar Ordusu: Yaklaşık 25.000 - 40.000 kişilik bir kuvvetten oluşuyordu. Güçlerinin temelini, Orta Çağ geleneğini sürdüren ağır zırhlı süvariler (şövalyeler) oluşturuyordu. Kral II. Lajos ve Başkomutan Pál Tomori, Osmanlı merkezini bu zırhlı birliklerle yarmayı planlıyordu.
Savaşın Gelişimi: Kusursuz Bir "Turan Taktiği"
29 Ağustos 1526 günü ikindi vaktinde başlayan savaş, Osmanlı askeri dehasının en net örneklerinden birine sahne oldu.
Macar Saldırısı: Macar ordusu, ağır zırhlı süvarileriyle Osmanlı'nın ön saflarına (Rumeli askerlerine) şiddetli bir saldırı başlattı.
Sahte Ricat (Geri Çekilme): Osmanlı öncü birlikleri, planlandığı gibi yanlara doğru açılarak sahte bir geri çekilme uyguladı. Macar süvarileri, Osmanlı ordusunu dağıttıklarını düşünerek merkeze doğru hızla ilerledi.
Ölüm Çemberi: Macar süvarileri, bir anda karşılarında Osmanlı'nın birbirine zincirlerle bağlanmış 300 topunu ve binlerce tüfekli Yeniçerisini buldu.
Ateş Gücü: Topların ateşlenmesiyle Macar zırhlı süvarileri büyük bir bozguna uğradı. Dağılan orduya karşı Osmanlı akıncıları yanlardan kuşatma harekatı (Hilal Taktiği) uyguladı.
Sonuç: Bir Krallığın Batışı
Savaş, kaynaklara göre yaklaşık iki saat gibi inanılmaz kısa bir sürede sonuçlandı. Savaş meydanından kaçmaya çalışan Macar Kralı II. Lajos, ağır zırhının ağırlığı nedeniyle Csele Deresi'nde bataklığa saplanarak hayatını kaybetti.
Macar ordusu neredeyse tamamen imha edildi.
Macaristan'ın başkenti Budin (Buda), savaşmadan Osmanlı'ya teslim oldu.
Macaristan Krallığı fiilen sona erdi ve toprakları Osmanlı ile Avusturya (Habsburglar) arasında bir nüfuz mücadele sahasına dönüştü.
Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa'nın en korkulan gücü olduğunu kanıtladı.
Mohaç, sadece bir askeri galibiyet değil; ateşli silahların ve disiplinli piyadelerin, geleneksel ağır süvarilere karşı üstünlüğünü kanıtlayan, harp tarihinin en önemli derslerinden biridir.